Friedhof Bremen-Osterholz

Opis cmentarza

Bremeński cmentarz Osterholz to największa nekropolia tego miasta a zarazem centralne miejsce pamięci o ofiarach drugiej wojny światowej. Na cmentarzu znajdują się dwie kwatery, w których spoczywają Polacy – ofiary drugiej wojny światowej.
Pierwsza z nich to kwatera „K”, według aktualnej wiedzy, w tym miejscu pogrzebano prochy ponad 6000 ofiar – przede wszystkim więźniów obozów koncentracyjnych, obozu pracy wychowawczej - AEL Farge oraz innych obozów pracy przymusowej. W centralnym punkcie posadowiony jest pomnik „Braterstwo w śmierci”, po jego lewej stronie znajduje się podłużny pagórek z kamiennymi tablicami - to miejsce pochówku prochów 1367 więźniów obozów o różnym charakterze, w tym 577 to prochy więźniów obozów koncentracyjnych przynajmniej 10 narodowości. Mogiła ta została stworzona w 1947 roku. Na tablicach wymieniono nazwiska i kraje pochodzenia ofiar. Ich dane personalne są znane, gdyż wbrew zaleceniom pracownicy krematorium z Riensberg zachowali listy nazwisk a prochów nie wysypali na pola. W latach powojennych przeniesiono w to miejsce szczątki kolejnych 783 niezidentyfikowanych więźniów z obozów Farge (1949), 17 z Neuenkirchen (1949) oraz prochy więźniów z Farge, Oslebshausen, Rienspott i Schützenhof (1950). W kwaterze „K” spoczywają również polegli niemieccy żołnierze z I i II wojny światowej.
Kolejnym miejscem pamięci i spoczynku ofiar wojny jest kwatera „NN”. Znajdują się w niej groby 780 obcokrajowców – głównie byłych robotników przymusowych. W centralnym punkcie tej kwatery znajduje się pomnik z brązu Gerharta Schreitera Dwie kobiety w żałobie. W kwaterze spoczywają robotnicy przymusowi, jeńcy wojenni, więźniowie obozów koncentracyjnych. Począwszy od 1948 r. w to miejsce przenoszono szczątki ofiar z okolicznych cmentarzy - 192 nieznanych obywateli ZSRR z cmentarza żydowskiego, z masowych grobów przy torach w Oslebshausen szczątki 446 osób, z terenu Bockhorner Wald a także innych obozów szczątki 142 obcokrajowców.
Stan zachowania kwater i upamiętnień jest dobry (2018).

Kwatery

Kwatera K – groby więźniów obozów koncentracyjnych

Kwatera obcokrajowców NN

Dane adresowe