Ehrenfriedhof Nordhausen

Opis cmentarza

Obok Cmentarza Głównego (Hauptfriedhof) w Nordhausen przy ulicy Stresemannring znajduje się kolejny cmentarz – Ehrenfriedhof.
Cmentarz ten został założony w kwietniu 1945 roku przez amerykańską administrację wojskową jako Miejsce Pamięci Ofiar KL Mittelbau-Dora. Pochowani są tu przede wszystkim więźniowie KL Dora i jego podobozu - Boelcke-Kaserne, który od stycznia 1945 roku był miejscem, gdzie umieszczano chorych i umierających z obozu głównego. Po wyzwoleniu odnaleziono w nim ponad tysiąc zmarłych i bliskich śmierci więźniów. W ciągu trzech dni ludność z Nordhausen została zmuszona do pochówku ofiar na tym nowo założonym cmentarzu w anonimowych masowych grobach. W niedługim okresie pochowano kolejnych 255 więźniów.
Teren miejsca pamięci porośnięty jest trawą, obszar grobów masowych nie jest zaznaczony, w niektórych miejscach na trawniku można odnaleźć kamienne tabliczki bez inskrypcji.
W 1999 roku w północnej części cmentarza wzniesiono betonowy pomnik, którego kształt przypomina trójkąt więźniarski. Na ścianach znajdują się panele, z informacjami o historii miejsca oraz fragmenty wypowiedzi byłych więźniów, wśród nich także pochodzących z Polski. Tożsamość większości zmarłych jest nieznana. Nazwiska 270 zidentyfikowanych więźniów obozu koncentracyjnego, którzy zostali pochowani w tym miejscu, można odczytać na jednej z tablic. Wśród nich są również obywatele Polski.
Przy wejściu na cmentarz po lewej stronie znajduje się wydzielona kwatera grobów robotników przymusowych, jeńców i żołnierzy z ZSRR, którzy stacjonowali na tym terenie jako siły okupacyjne i zmarli w okresie powojennym. W górnej części kwatery ustawiono pomnik sowieckiego żołnierza trzymającego na kolanach dziecko.
Z tablicy informacyjnej, znajdującej się przy wejściu na cmentarz wynika, że w tym miejscu pochowano ponad 1600 ofiar obozu Mittelbau i Boelcke-Kaserne. Jednak według najnowszej wiedzy jest to miejsce pochówku około 2600 więźniów kompleksu Mittelbau-Dora oraz robotników i robotnic przymusowych. W 2022 r. była planowana rewitalizacja i przekształcenie tego terenu o charakterze parkowym, w bardziej godny cmentarz honorowy, wyznaczenie obszaru grobów masowych oraz umieszczenie pełniejszych informacji o ofiarach i ich historii.
Według dostępnej dokumentacji archiwalnej cmentarz jest miejscem pochówku 119 osób pochodzących z Polski o znanej tożsamości, z których większość (95) była więźniami obozów koncentracyjnych, oraz 18 robotnic i robotników przymusowych i 6 polskich dzieci.

Dane adresowe

Adres cmentarza: Nordhausen, Turyngia
Stresemannring 50
99734 Nordhausen
GPS: 51.49674,10.81722

Administrator cmentarza:  


ZDJĘCIA CMENTARZA
POCHOWANI

Alesko Fedia
(1922-1945)

więcej

Antoniak Józef
(1897-1944)

więcej

Awdijenko Aleksiej
(1925-1945)

więcej

Bednarczyk Zygmunt
(1891-1945)

więcej

Biegun Władysław
(1923-1945)

więcej

Bielański Wacław
(1921-1945)

więcej

Bochenska Hanna
(1944-1944)

więcej

Brzychcy Marian
(1920-1945)

więcej

Calman Mieczysław
(1919-1945)

więcej

Czarnek Stanisław
(1905-1945)

więcej

Danielsik
(†1945)

więcej

Dąbrowski Jarosław
(1927-1945)

więcej

Dąbrowski Stanisław
(1900-1945)

więcej

Dobrski Klemens
(1888-1945)

więcej

Drygas Kazimierz
(1922-1945)

więcej

Drzywiecki Stanisław
(1887-1945)

więcej

Dudek Edward
(1926-1945)

więcej

Dutkiewicz Franciszek
(1912-1945)

więcej

Dwornik Józef
(1945-1945)

więcej

Dziopa Jan
(1902-1945)

więcej

Englert Witold
(1891-1945)

więcej

Glinski Aleksander
(1899-1945)

więcej

Golabek Leon
(1913-1945)

więcej

Goldberg Hersz
(1926-1945)

więcej

Grabiński Zygmunt
(1898-1945)

więcej

Hezio Mikołaj
(1921-1945)

więcej

Hoch Joachim
(1920-1945)

więcej

Hurtortz Tschan
(1922-1945)

więcej

Huwujzy Iwan
(1921-1945)

więcej

Ichterek Józef
(†1945)

więcej

Irenstein Henryk
(1919-1945)

więcej

Jasikowski Józef
(1912-1945)

więcej

Jelen Jadwiga
(1943-1944)

więcej

Jeziorski Stanisław
(1912-1945)

więcej

Józefowicz Jakub
(1905-1945)

więcej

Judka Bucia
(1912-1945)

więcej

Jurczyk Władysław
(1919-1945)

więcej

Kalwak Zbigniew
(1941-1941)

więcej

Kempa Leon
(1905-1943)

więcej

Kliński Marian
(1929-1945)

więcej

Kobus Czesław
(1907-1945)

więcej

Koczwalski Stanisław
(1918-1945)

więcej

Koszynski Józef
(1907-1945)

więcej

Koszyński Józef
(1922-1945)

więcej

Kotliński Ryszard
(1923-1945)

więcej

Kotnowski Mieczysław
(1918-1945)

więcej

Kozoń Czesław
(1922-1945)

więcej

Kradkowski Bolesław
(1917-1945)

więcej

Krukowski Wiktor
(1915-1945)

więcej

Krzywisicke Henryk
(1912-1945)

więcej

Krzyworzeka Michał
(1908-1945)

więcej

Kuczera Jan
(1912-1945)

więcej

Kulak Antoni
(1896-1945)

więcej

Kut Eugeniusz
(1923-1945)

więcej

Kwilacz Roman
(1923-1945)

więcej

Lehbrudec Wolf
(1907-1945)

więcej

Lenkiewicz Józef
(1915-1945)

więcej

Lieberman Idel
(1905-1945)

więcej

Lipiński Jan
(1900-1945)

więcej

Lisowski Stanisław
(1902-1945)

więcej

Liszewski Antoni
(1911-1945)

więcej

Lobudziewska Maria
(1920-1945)

więcej

Majchrzak Franciszek
(1890-1945)

więcej

Mancarz Leon
(1918-1945)

więcej

Marszałek Edmund
(1904-1945)

więcej

Martin Wasyl
(1921-1945)

więcej

Matuszak Leon
(1896-1945)

więcej

Michalski Józef
(1897-1945)

więcej

Nikilin Piotr
(1921-1945)

więcej

Ociepa Józef
(†1945)

więcej

Oliner Herman
(1895-1945)

więcej

Olszanka Jakub
(1891-1945)

więcej

Opasiński Mieczysław
(1919-1945)

więcej

Orłowski Piotr
(1920-1945)

więcej

Otolinsla Henryk
(1944-1945)

więcej

Paradowski Szczepan
(1910-1945)

więcej

Passanowski Roman
(1925-1945)

więcej

Piątek Wincenty
(1883-1945)

więcej

Piekacz Józef
(1901-1945)

więcej

Piekarski Adam
(1925-1945)

więcej

Pilarski Stanisław
(1910-1945)

więcej

Piotrowski Władysław
(1913-1945)

więcej

Płoski Antoni
(1889-1945)

więcej

Popyrsch Marian
(1923-1945)

więcej

Porges Samuel
(1897-1945)

więcej

Przybyłek Karol
(1901-1945)

więcej

Raczyński Przemysław
(1928-1945)

więcej

Rejziuk Antoni
(1902-1945)

więcej

Rudwicki Zalman
(1914-1945)

więcej

Rutkowski Edward
(1925-1945)

więcej

Rykała Mieczysław
(1909-1945)

więcej

Ryniewicki Stanisław
(1902-1945)

więcej

Rzepecki Czesław
(1908-1944)

więcej

Sadowski Stefan
(1911-1945)

więcej

Saidmann Jakub
(1909-1945)

więcej

Sandberg Zygmunt
(1912-1945)

więcej

Sederski Józef
(1909-1945)

więcej

Skirizyniz Janusz
(†1945)

więcej

Steinbruch Izajasz
(1893-1945)

więcej

Strzałko Wacław
(1923-1945)

więcej

Szot Edward
(1921-1943)

więcej

Szpolender Herman
(1912-1945)

więcej

Środa Bronisław
(1914-1945)

więcej

Tannenbaum Icek
(1910-1945)

więcej

Tomaszkiewicz Piotr
(1905-1945)

więcej

Wałowy Jan
(1901-1945)

więcej

Waszkowski
(1898-1945)

więcej

Wdowiarski Władysław
(1902-1945)

więcej

Wedlak Feliks
(1899-1945)

więcej

Weissmann Gil
(1888-1945)

więcej

Władek Stanisław
(1923-1945)

więcej

Wojtczak Tadeusz
(1927-1945)

więcej

Wojtczak Władysław
(1889-1945)

więcej

Wróblewski Jan
(1912-1945)

więcej

Wyszogrodzki Władysław
(1924-1945)

więcej

Zieliński Tadeusz
(†1945)

więcej

Zilbermunz Israel
(1928-1945)

więcej

Zlarto Tadeusz
(1915-1945)

więcej

Waldemar
(1945-1945)

więcej

© FPNP 2017–2022